18 czerwca 2016

Gdańsk

Historia Gdańska obejmuje ponad tysiąc lat. Swój początek miała w IX wieku. Gdańsk rozwijał się jako osada rolniczo – rybacko – rzemieślnicza. Ok. 975 roku z inicjatywy Mieszka I wybudowano gród z portem, leżący nad rzeką Motławą. Pomorze Wschodnie wraz z Gdańskiem było ważnym i strategicznym obszarem z dostępem do morza. Dlatego też Piastowie usilnie zabiegali o przywrócenie ścisłych związków Pomorza z Polską. W 1119 roku Bolesław Krzywousty przyłączył Gdańsk do Polski. W 1236 roku uzyskał on prawa miejskie z rąk księcia pomorskiego Świętopełka II. Następnie gród został opanowany przez Krzyżaków (1308 r.), którzy wybudowali tu zamek. Ok. 1400 r. zespół gdański składał się z trzech Miast: Głównego, Starego, Młodego oraz Osieka. Tutejsza ludność bogaciła się na handlu zbożem i drewnem. W 1440 roku miasto przystąpiło do Związku Pruskiego. W czasie wojny trzynastoletniej Polska odzyskała Pomorze Gdańskie. Zostało to udokumentowane aktem inkorporacji Prus do Polski, wydanym przez Kazimierza Jagiellończyka w 1454 roku. Trzy lata później nadał on miastu przywileje stanowiące podstawę prawną jego autonomii. Gdańsk stał się integralną całością i posiadł prawo bicia własnej monety, kontroli żeglugi w porcie i wolnego przewozu towarów z Polski oraz Litwy.

Dalsze dzieje Gdańska były nieco bardziej burzliwe od wcześniejszych. Król Zygmunt August próbował utworzyć na jego terenie bazę floty wojennej, a Stefan Batory chciał ukrócić potęgę miasta poprzez prowadzenie z nim otwartej wojny. Złoty okres Gdańska przypadł na XVII wiek. Miasto było jednym z największych i najbogatszych w Europie. To właśnie w tym czasie wzniesiono najwięcej budowli (m.in. ponad 300 spichlerzy i liczne kamieniczki). Wtedy też Gdańsk otoczył się jedną z najpotężniejszych fortyfikacji w Europie. Kolejny wiek przyniósł zastój gospodarczy. Pierwszy rozbiór Polski spowodował odcięcie się miasta od terytorium Królestwa Polskiego. W 1793 roku, po drugim rozbiorze Polski, Gdańsk trafił pod panowanie pruskie. Czternaście lat później, w wyniku wojen napoleońskich, po raz pierwszy stał się on Wolnym Miastem,. Zaczął rozwijać się tu przemysł wojenny i stoczniowy. W latach 1850 – 1870 uruchomiono pierwsze połączenia kolejowe, wodociąg miejski, gazownię, tramwaj konny oraz wybudowano Muzeum Miejskie. W 1904 roku została otwarta Politechnika Gdańska. W wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego oficjalnie powołano do istnienia Wolne Miasto Gdańsk (1920 r.).

Atak Niemców na Westerplatte oraz Pocztę Polską w Gdańsku rozpoczął II wojnę światową (1.09.1939 r.). Miasto dwukrotnie zostało poddane alianckim bombardowaniom. Największe zniszczenia przyniosło miastu przybycie do niego Armii Czerwonej i wyzwolenie go w marcu 1945 roku. Dokonano grabieży, wysiedlono do Niemiec pozostałych gdańszczan i osiedlono tu repatriantów z Kresów Wschodnich, a także ludność z Pomorza i centralnej Polski. W kolejnych latach Gdańsk został stopniowo odbudowany. Rozbudowano stocznię, dzięki czemu wzrosła liczba ludności w mieście. W latach siedemdziesiątych wybudowano Rafinerię, Port Północny oraz Siarkopol. Utworzono także Uniwersytet Gdański. Miasto znów stało się największym portem bałtyckim. W 1968 roku miały tu miejsce wystąpienia robotniczo-inteligenckie, skierowane przeciwko władzy komunistycznej. Dwa lata później wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej. W 1980 roku zalegalizowano tu największy i jedyny w Europie Środkowo-Wschodniej niezależny ruch społeczny Solidarność. W dniu dzisiejszym Gdańsk jest handlowym i turystycznym centrum polskiego Wybrzeża.









1 komentarz:

makroman pisze...

Piękne i wciąż jeszcze bogate miasto, choć tradycje hanzeatyckie coraz bledsze.
Lubię to miasto.