2 lutego 2013

Kino Odeon w Radomiu

Historia kina w Radomiu ma już ponad sto lat. Na przestrzeni wieku działało w Radomiu 28 kin. Radomianie po raz pierwszy zobaczyli srebrny ekran przy okazji wizyty objazdowego kinematografu braci Krzemińskich. Działo się to w okolicach roku 1900. Pierwszym stałym kinem był Teatr Iluzji "Czary" założony przez popularnego radomskiego fotografa Józefa Grodzickiego w 1905 roku, w jego mieszkaniu przy ulicy Lubelskiej (dzisiejsza ul. Żeromskiego). Grodzicki był także założycielem najlepszego w guberni "Zakładu Drukarskiego i Litograficznego". Podczas antraktów widzom czas umilały występy grup muzycznych. Dyrektor kina "Czary" zapoczątkował przedsprzedaż biletów, które można było kupić także w cukierni "Udziałowa".

W 1928 roku budynek wyremontowano na wzór wielkich kin europejskich oraz zmieniono nazwę na "Nowe Czary", które stało się podstawą późniejszego kina "Hel". Założone w 1945 roku kino studyjne "Hel" w 1991 roku zostało sprywatyzowane, a w 2007 roku zakończyło działalność.

W 1911 roku przy ul. Skaryszewskiej 25 (obecnie ul. Słowackiego) powstało kino "Raj". Nazywane było kinem nastolatków, ze względu na prezentowane scenki rodzajowe w towarzystwie muzyki odtwarzanej z płyt. Niestety ze względu na małe dochody kino upadło w 1922 roku.

Kolejnym "teatrem kinematograficznym" był "Odeon" zlokalizowany w pobliżu "Czarów" w Hotelu Rzymskim (ul. Żeromskiego). Było kinem niemym, w którym podczas seansów widzowie mogli napawać się dźwiękami muzyki, granej przez zapraszane zespoły. "Odeon" salę kinową udostępniał także na przedstawienia teatralne. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom gości "Hotelu Rzymskiego" salę kinową połączono bezpośrednim przejściem z hotelem oraz restauracją. 2 kwietnia 1923 roku w trakcie seansu wybuchł pożar. Ponieważ kino było przygotowane na taką ewentualność, nikt nie ucierpiał. Po odrestaurowaniu "Odeon" rozkwitł.

Ciosem dla niego było powstanie pierwszego dźwiękowego kina - "Świt" w 1929 roku. Dyrektor "Odeonu" aby przyciągnąć do kina większą liczbę widzów ogłosił w 1930 roku w prasie pokaz "pierwszego polskiego filmu dźwiękowego" zatytułowanego "Dzikuska". W dniu premiery kino pękało w szwach. Niestety widownia została oszukana. Obiecywane dźwięki były odgłosami zza ekranu, do których zaangażowana została obsługa kina. W rezultacie dyrektor był zmuszony przeprosić widownię oraz zwrócić koszty biletów.

"Odeon" w kino dźwiękowe przekształcił się dopiero w 1933 roku, zmieniając także nazwę na "Miraż". Zmiany charakteru kina dokonały się za sprawą nowego właściciela. Podczas II wojny światowej mieścił się tutaj Niemiecki Dom Żołnierza (Soldatenheim). Po wojnie kino nie wznowiło działalności.

"Świt" było pierwszym kinem dźwiękowym, mieściło się w Domu Robotniczym (dzisiejszy Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego) przy ul. Świeżej 1 (obecnie Kelles-Krauza). Na widowni było początkowo 500 miejsc, a już po roku liczba ta wzrosła do 1000 (dla porównania w dzisiejszym Heliosie w 5 salach mieści się blisko 1400 osób, a  w Multikinie w 6 salach ponad 1150). Pierwszym dźwiękowym filmem był "Śpiewający błazen" w 1930 roku.

Ostatnim obrazem wyświetlonym w "Świcie" był "Cham", ale już tego samego roku (1932) obiekt przebudowano i powstał wytworny iluzjon "Apollo". Prezentowano tam przeboje (na otwarcie kina - "Światła wielkiego miasta" Charliego Chaplina). Na początku II wojny światowej kino pełniło funkcję szpitala polowego. We wrześniu 1942 roku pod kinem doszło do udanego zamachu na Niemców.

Po zakończeniu wojny "Apollo" przekształciło się w kino "Ojczyzna", a niedługo później - "Wisła". W sali kinowej odbywały się także koncerty muzyczne, mitingi, spotkania, a nawet mecze bokserskie. W 1948 roku iluzjon przeniesiono do dzisiejszej Resursy Obywatelskiej, ponieważ Dom Robotniczy został przejęty przez Związek Zawodowy Kolejarzy. Sala kinowa przeszła w użytkowanie teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach. Kino to działało do lat 50., a później jego miejsce zajęły kina "Przyjaźń" i "Pokolenie". "Pokolenie" prezentowało filmy młodzieżowe, jednak jedynie przez kilkanaście lat (do 1990 r.).

1918 rok to narodziny iluzjonu "Corso". Uroczyste otwarcie odbyło się w specjalnie wybudowanym na potrzeby kina budynku przy ul. Kościelnej 3 (obecnie ul. Moniuszki). Obiekt został wzniesiony w rekordowym tempie, a sfinansowany przez czteroosobową spółkę. Jednym z właścicieli był Karol Krawczyk, do którego także należało biuro wynajmu filmów i sprzedaży części do aparatów projekcyjnych "EMKAFILM". W "Corso" wystawiane były sztuki teatralne, opery i operetki, odbywały się też wiece polityczne tuż po odzyskaniu niepodległości.

W 1934 roku kino wyremontowano i zmieniono nazwę na "Adria". Przebudowa odbyła się z myślą o najbardziej wybrednych i wykwintnych gustach widzów, lubujących się w wysokiej sztuce, klasie i przepychu. Świadczyć może o tym m.in. wyjątkowa kurtyna uszyta na kształt teatralnej, której dół wykończony był złotym haftem. Ten wyjątkowy iluzjon od początku nastawiony był na dźwięk. W trakcie okupacji w sali kinowej swój popis dał Mieczysław Fogg oraz chór "Juranda".

Kino "Znicz" uruchomione zostało w 1932 roku z inicjatywy Koła Kulturalno-Oświatowego Pracowników Państwowej Fabryki Broni przy ul. Dowkontta 3. Wyróżniało się tym, że prezentowało wyłącznie polskie, dokumentalne filmy nieme, co stanowiło wyjątek w skali kraju. W wyniku pożaru w 1933 roku kino zawiesiło działalność, a na nowo rozpoczęło działalność w 1934 roku w nowym budynku przy ul. Kościuszki 2. Po rozpoczęciu wojny kino ponownie zawiesiło funkcjonowanie, a w 1957 r. w jego miejsce powstało kino "Walter", które przetrwało do 1990 roku czyli do chwili wystawienia budynku na sprzedaż.

W latach 90. w Radomiu istniało jeszcze jedno kino - "Resursa". Otwarte w 1991 roku kino studyjne uruchomił Wojewódzki Dom Kultury, który przejął budynek dzisiejszej Resursy Obywatelskiej. Należy zaznaczyć, że było to jedyne w Polsce kino, które wyświetlało nowości wyprodukowane przez wytwórnię filmową z USA "Columbia".  Obecnie "Resursa Obywatelska" kontynuuje te tradycje - cyklicznie wyświetlane są filmy w ramach Klubu Dobrego Filmu.

Dwa dni po zakończeniu wojny powstało kino "Bałtyk". Służyło nie tylko projekcji filmów, ale także licznym spotkaniom z wyjątkowymi osobistościami np. z Marią Dąbrowską i Stanisławem Mikołajczykiem, premierem rządu na uchodźstwie. We wrześniu 1946 roku w sztuce "Skiz" radomianie mogli podziwiać Mieczysławę Ćwiklińską. W początkowym okresie działalności swoje sztuki wystawiał  tu także Teatr im. S. Żeromskiego z Kielc. Lata 70. i 80. poprzedniego wieku to czas, gdy "Bałtyk" był kinem prezentującym wyłącznie premiery filmowe. W 1993 roku kino przekształciło się w "Atlantic", który zamknięto w lutym 2006 roku, gdy spółka Centrum Filmowe "Helios" w Łodzi wybudowała multipleks w okolicach dworca kolejowego.

W Radomiu, przez lata działały także mniejsze kina, o których mało kto dziś pamięta. Należy do nich "Baj" uruchomiony w 1945 roku przez Instytut Naukowo-Społeczny. Rok później kino zostało przeniesione na piętro Domu Robotniczego (obecny Teatr Powszechny), jednak nie przetrwało długo - zostało zamknięte jeszcze w tym samym roku.

Ciekawym kinem był "Moderne", działające już w 1910 roku przy ul. Kościelnej 1, obecna ul. Moniuszki. Rok po otwarciu kina, program skupiał się na pokazach tanecznych, występach sztukmistrzów, komików, magików, karłów oraz popisach tresowanych zwierząt. Mimo to kino wkrótce zamknięto.

Jedną z niewielu placówek w Polsce, która wyświetlała filmy edukacyjne było kino "Oświata". Swoją działalność zaczęło w 1928 roku i mimo tanich biletów przetrwało tylko trzy lata. Kino było pod zarządem Polskiej Macierzy Szkolnej.

"Polonja" była Pierwszym i jedynym kinem wojskowym w naszym mieście. Wystartowało w 1919 roku. Kinem, które mieściło się w drewnianym pokoszarowym budynku przy ul. Warszawskiej 15 zarządzało Dowództwo Garnizonu 72 pp. Niestety w 1927 roku budynek strawił pożar, a kino nie kontynuowało działalności.

Ciekawostką jest drugie kino w Radomiu o takiej samej nazwie - "Odeon" (na poniższych zdjęciach). Pierwsze istniało w latach 1908-1933 w Hotelu Rzymskim, drugie natomiast powstało w 1967 roku w nowo powstałym budynku na osiedlu Glinice. Kino wyróżniało się panoramicznym ekranem. W 1993 r. kino zlikwidowano. Budynek był wydzierżawiany przez kilka osób, jednak każda działalność w tym miejscu kończyła się fiaskiem. Obecnie obiekt stoi nieużywany i niszczeje.

Przez ponad sto lat w Radomiu działało wiele kin. Jedne miały krótkie żywot, inne umilały czas przez kilkanaście lat. Bez względu na poziom, jaki prezentowały wszystkie bez wyjątku upadły. Obecnie w Radomiu funkcjonują dwa kina: kino "Helios", które powstało w 2005 roku oraz najnowsze "Multikino" uruchomione w Galerii Słonecznej w 2011 roku.











Brak komentarzy: