12 czerwca 2018

Twierdza Kłodzko

Historia kłodzkiej twierdzy rozpoczyna się w chwili powstania średniowiecznego drewnianego warownego grodu w X wieku, przebudowanego na murowany mieszkalno-obronny zamek władców Kłodzka aż do nowoczesnego systemu fortyfikacyjnego zaprojektowanego zgodnie z najnowszymi, jak na XVII i XVIII wiek, wymaganiami sztuki wojennej.

Największa przebudowa kłodzkiego zamku, wprowadzająca zmiany, z których większość przetrwała do dziś, rozpoczęła się w XVII wieku. W 1622 roku wrocławski architekt i fortyfikator Valentin von Säbisch opracował projekt wzmocnienia zamku i przekształcenia go w twierdzę o narysie bastionowym. Powstało wówczas dzieło koronowe (w kształcie korony) składające się z 3 bastionów (obronnych budowli wzniesionych na wysuniętych narożnikach obwałowania twierdzy) osłoniętych trójkątnymi rawelinami. Czoło tych umocnień skierowano na północ, gdyż była tam najtrudniejsza do obrony otwarta przestrzeń. Od południa, tam gdzie dziś znajduje się wejście główne, zamek miał naturalną obronę w postaci stromego kamienistego zbocza góry. W latach 80. XVII wieku budowę nadzorował słynny budowniczy i architekt praski – Jakobo Carove.

Drugi i ostateczny etap rozbudowy twierdza zawdzięcza królowi pruskiemu Fryderykowi II Wielkiemu, który po odebraniu Austrii Hrabstwa Kłodzkiego po I wojnie śląskiej w 1742 roku, wydał rozkaz rozbudowy Twierdzy Kłodzko, jako jednego z najważniejszych punktów obrony granic swojego państwa. Projektantem został generał i fortyfikator Gerhard Cornelius von Walrave. W roku 1769 zbudowano najwyższy punkt twierdzy – donżon – masywną wieżę przewidzianą jako ostatnie miejsce oporu i organizacji kontrataku. Znalazły się w nim trzy poziomowe głębokie nawet na 20 metrów magazyny i kazamaty, ze zbrojownią, apteką, laboratorium i pomieszczeniami dla załogi. Donżon został osłonięty łańcuchem bastionów, kleszczy, redut i redanów, a na przedpolu – szańcami z działobitniami i systemem suchych fos o głębokości dochodzącej do 10 metrów.

W II połowie XIX wieku twierdza straciła obronny charakter. Była wykorzystywana jako wojskowy magazyn, więzienie, a w czasie II wojny światowej również jako zakład pracy przymusowej, w którym produkowano części elektroniczne do U-bootów oraz rakiet V1 i V2. Po wojnie na terenie twierdzy mieściły się składy i magazyny wojskowe oraz wytwórnia win. Od 1960 roku jest wpisana do rejestru zabytków.

Podczas oblężenia twierdzy, jedną z metod walki było robienie przez wrogów podkopów pod dzieła obronne twierdzy w celu ich wysadzenia. Dlatego też w twierdzy stworzono system chodników kontrminerskich, czyli korytarzy, którymi obrońcy warowni mogli zarówno wysadzać stanowiska artyleryjskie nieprzyjaciela oblegającego twierdzę, jak również likwidować ewentualne podkopy wroga. Łączna długość tych korytarzy wynosi ok. 40 km. Ponieważ nigdy nie były one wykorzystane, przetrwały w pierwotnej formie i część labiryntu jest udostępniona do zwiedzania.

W czasie wojen napoleońskich miało miejsce najbardziej znane oblężenie kłodzkiej twierdzy. Potyczki toczyły się w całej okolicy przez ponad 3 miesiące, aż w nocy 23/24 czerwca 1807 r. Francuzi podjęli szturm, w wyniku którego dowódca obrony generał von Gőtzen zdecydował się poddać twierdzę. Od 2006 r. na stokach Twierdzy na pamiątkę tych wydarzeń odbywa się rekonstrukcja bitwy, w której biorą udział bractwa historyczne oraz grupy rekonstrukcyjne z całej Polski.



















1 komentarz:

Beskidnick pisze...

Podstawową wadą rozbudowanego systemu bastionowego była olbrzymia niezbędna liczba obrońców. Jednocześnie sztywność założeń taktycznych sprawiała że po (mniej lub bardziej przypadkowym) zajęciu kluczowego punktu, całość twierdzy była poddawana