Schron kolejowy w Strzyżowie

Schron kolejowy w Strzyżowie podobnie jak inne schrony kolejowe tego typu w Jeleniu, Konewce i Stępinie składał się z zespołu różnych schronów. Głównym elementem jest tunel-schron na pociąg sztabowy Hitlera oraz budynki-schrony zaplecza technicznego. W odróżnieniu od wyżej wymienionych schronów ten wykonano jako tunel wydrążony pod górą Żarnowską Góra. Tunel wydrążyła wiedeńska firma "Universale" jeszcze przed I Wojną Światową, natomiast w czasie II Wojny Światowej niemiecka organizacja "Organisation Todt" wykonała nowy projekt tunelu jako schron kolejowy i przystąpiła do prac. Prace budowlane trwały od wiosny 1940 do lata 1941r. która dla zamaskowania prawdziwego przeznaczenia obiektu prowadziła prace pod szyldem firmy chemicznej "Askania-Werke". Prawdopodobnie w czasie tych prac wykonano podziemne przejście łączące tunel ze schronem technicznym, powiększono średnicę tunelu który został wykończony obudową betonową, zamontowano pancerne drzwi z obu stron tunelu oraz wybudowano schron techniczny. 

Tunel ma 465m długości i 8m szerokości, ściany zostały wykonane z żelbetonu a sklepienie z cegły, posiada dwa wjazdy, jeden z bocznicy kolejowej dworca w Strzyżowie a drugi od brzegu Wisłoka. Tunel zamykany jest z obydwu stron potężnymi dwuskrzydłowymi pancernymi drzwiami które chronione są wartowniami. Schron techniczny składał się z dwóch połączonych ze sobą mniejszych schronów wykonanych z żelbetonu zapewniających zasilanie, ogrzewanie i wentylację schronu kolejowego. W czasie spotkania Hitlera z Mussolinim 27-28.08.1941r. w Stępinie w tunelu strzyżowskim stacjonował pociąg sztabowy Hitlera "Amerika". Po raz drugi pociąg Hitlera zawitał tu w październiku 1943r. Na początku 1944r. w tunelu ulokowano montownię silników lotniczych firmy "Flugmotorenwerke" przeniesioną z Rzeszowa. Po zbliżeniu się frontu wschodniego montownię ewakuowano a tunel pozostawiono słabo strzeżony i pod koniec lipca 1944r. został zdobyty przez partyzantów AK co uniemożliwiło wysadzenie go przez wycofujące się wojska niemieckie.

Tunel techniczny