Zakład Naprawczy Taboru Kolejowego w Radomiu

Stworzenie kolejowych warsztatów naprawczych w Radomiu wiąże się ściśle z budową Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Zostały uruchomione w 1887 roku, nazwano je Warsztatami Mechanicznymi Kolei Nadwiślańskich. Budynek dyrekcji wybudowany został ok. 1887 roku. Pełnił swoją rolę aż do końca lat 80. Wybudowany został na planie wydłużonego prostokąta z cegły w stylu eklektycznym. Składa się z korpusu głównego oraz skrzydła bocznego. Sam korpus główny jest dwukondygnacyjny za wyjątkiem trójkondygnacyjnej części centralnej. Przykrywa ją łamany dach polski. Charakterystycznym elementem architektury budynku dyrekcji ZNTK są drzwi główne z kolumnami toskańskimi na cokołach. Nad wejściem znajdował się symbol kolejnictwa – koło ze skrzydłami. W oczy rzuca się także potężne okratowanie okien parterowych. Wewnątrz budynku znajdują się pomieszczenia różnej wielkości.

Budynek straży przemysłowej wybudowany został z cegieł. Dwoma najbardziej charakterystycznymi elementami architektury tego budynku są sporych rozmiarów wrota, prowadzące do wnętrza oraz drewniana wieża przykryta stożkowym hełmem. Składa się on z korpusu głównego i przyległych do wieży przybudówek. Część środkowa budynku jest dwukondygnacyjna, budynek posiada także parterowe skrzydła boczne. Wieża – wysunięta względem całej budowli – posiada trzy kondygnacje, a jej dobudówki są parterowe. Obita jest blachą w dolnej części, w górnej zaś posiada konstrukcję ażurową. Wnętrze budynku składa się praktycznie z jednego pomieszczenia.

Tuż obok budynku dyrekcji ZNTK znajduje się zabytkowa budowla. To wybudowana ok. 1895 roku kapliczka św. Rocha – patrona m.in. aptekarzy, lekarzy, szpitali – mająca upamiętnić jedną z XIX-wiecznych epidemii cholery. Wybudowana w stylu neogotyckim. 

ZNTK posiada również zabytkową wieżę ciśnień.

Wieża ciśnień w Radomiu

Wodociągowa wieża ciśnień w Radomiu, wybudowana w 1926 roku, według projektu architekta Feliksa Michalskiego. Wybudowana przez amerykanów. W 1924 r. Magistrat Radomia zawarł z amerykańskim towarzystwem Ulen and Company umowę dotyczącą wykonania szeregu inwestycji komunalnych w mieście m.in. na tą wieżę ciśnień. W 1927 r. powołano do życia Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Jej wysokość to 28 metrów o średnicy wewnętrznej 12 metrów. W środku mieściło się 1570 m wody. Obiekt stanowił część nowoczesnego systemu wodociągowego Radomia. Pracowała nieprzerwanie do 1983 r. kiedy zmodernizowano miejską sieć wodociągową a obiekt stał się bezużyteczny. W 1990 r. wieża została wpisana do rejestru zabytków. Obecnie wieża ciśnień została przebudowana na nowoczesne biura.

Biblioteka w Radomiu

Poniższy budynek jest siedzibą biblioteki od 1992 r. piękna, neorenesansowa willa. Wybudowana została w 1892 r. przez rejenta Włodzimierza Kulczyckiego. Usytuowana w ogrodzie, w pewnym oddaleniu od linii zabudowy ulicy, ozdobiona 4-kolumnowym portykiem, jest jedynym tego rodzaju obiektem w Radomiu. Służyła różnym właścicielom, zanim dokładnie po 100. latach jej gospodarzem została biblioteka. Już w 1896 r. rejent Kulczycki sprzedał willę łódzkiemu Bankowi Handlowemu. W kwietniu 1898 r. bank otworzył tu swój oddział. Wówczas do budynku istniejącego dobudowano z prawej strony piętrowy budynek mieszkalny. Po pierwszej wojnie światowej siedzibę miała tu szkoła Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Kasa Chorych, przemianowana następnie na Ubezpieczalnię Społeczną. Z kolei podczas drugiej wojny światowej Niemcy przebudowali willę (nad częścią parterową dobudowano piętro) i urządzili w niej centralę telefoniczną, a na piętrze mieszkania dla telefonistek. W 1945 r. obiekt, po przejęciu przez Skarb Państwa, został zaadaptowany na siedzibę Muzeum Miejskiego. W tym okresie rozbudowano go o część magazynową z antresolą od strony podwórza. Wreszcie w 1992 r., po generalnym remoncie i dostosowaniu wnętrz dla potrzeb czytelników, przeprowadziła się Miejska Biblioteka Publiczna.

Dawny ratusz w Radomiu

Pierwszy radomski ratusz wzniesiono około połowy XIV w. za czasów króla Kazimierza Wielkiego i usytuowano w centralnej części rynku. W I ćw. XVI w. miała miejsce jego przebudowa w stylu renesansowym. W latach 1818-1819 decyzją królewskiego namiestnika gen. Józefa Zajączka ratusz rozebrano. Obecny gmach ratuszowy usytuowany w płn. pierzei rynku wzniesiono w latach 1845-1848 wg projektu Henryka Marconiego w stylu neorenesansowym. W 1852 r. na wieży (wys. 22 m) zainstalowano „zegar transparentowy”, oświetlony kinkietami olejowymi. Później na elewacji został umieszczony herb miasta. Po 1919 r. urzędowali tu przedstawiciele władz samorządowych, m.in. Maria z Nynkowskich Kelles-Krauz – przewodnicząca Rady Miejskiej, Józef Grzecznarowski – prezydent Radomia, Maciej Glogier – wiceprezydent i senator RP. W 1924 r. gościł tu marszałek Józef Piłsudski. Obecnie dawny ratusz, uważany za jedną z najładniejszych budowli tego rodzaju w Polsce, mieści siedzibę Archiwum Państwowego.

Park im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu

Założony w 1867 r. nazywany był "Nowym Ogrodem", następnie Ogrodem Saskim. Pierwotnie miał to być symetryczny ogród angielski. Na jego potrzeby zajęto teren siedmiu hektarów. wzbogacono go o sztucznie usypane wzgórze, na którym stanęły romantyczne ruiny wieży zamkowej. Cały park ogrodzono ozdobnymi kutymi i żeliwnymi przęsłami. 

W połowie września 1939 Niemcy utworzyli tu obóz przejściowy dla polskich jeńców wojennych „Gefangenenlager Radom”. Po jego likwidacji, park znajdujący się w dzielnicy niemieckiej, był miejscem rekreacyjnym dla Niemców. Obowiązywał zakaz wstępu Polakom. W dniu 16 stycznia 1945 r. na terenie parku od strony ul. Żeromskiego pochowano 34 żołnierzy radzieckich poległych w walkach o Radom. Ustawiono również pomnik upamiętniający ostatnie wydarzenia II wojny światowej w Radomiu. W 1989 roku nastąpiła ekshumacja szczątków żołnierzy oraz przeniesienie pomnika na teren cmentarza prawosławnego przy ul. Warszawskiej.

W latach 60-tych XX w. rozebrano ogrodzenie i zburzono wieżę. W części południowej parku w latach 20-tych XX w. wzniesiono żelbetonową altanę. Uważa się ją za pierwszą budowlę o tej konstrukcji w Radomiu. Przy głównej alei ks. biskupa Jana Chrapka znajduje się popiersie Fryderyka Chopina, dłuta Władysława Jani, a po przeciwnej stronie alei w latach 50-tych XX w. wybudowano muszlę koncertową, która spłonęła 30 lat później. Przy wejściu od strony ul. H. Sienkiewicza znajduje się płyta upamiętniająca Insurekcję Kościuszkowską. W 1916 r. park otrzymał imię Tadeusza Kościuszki. Drzewostan parkowy stanowią głównie lipy, kasztanowce, sosna wejmutka, dąb czerwony. 

W 2010 roku przeprowadzono rewitalizację parku. Polegała ona głównie na wycince pielęgnacyjnej, odnowieniu trawników, zasadzeniu nowych drzew i krzewów oraz wymianie nawierzchni alejek. Powstało również   nowe oświetlenie, plac zabaw, ruina wieży  i górka saneczkowa. 

Gmach Sądu Okręgowego w Radomiu

Budynek w stylu neorenesansowym wzniesiony w 1894 roku dla Sądu Okręgowego. Następnie,w latach 1919-1939 mieściła się w nim Okręgowa Dyrekcja Kolei Państwowych, a obecnie ponownie Sąd Okręgowy. We wnętrzu zachował się piękny plafon przedstawiający siedzącą postać Temidy – bogini sprawiedliwości,praw, porządku i obyczajów.

Drukarnia Trzebińskiego w Radomiu

Pierwotna drukarnia powstała w 1818 roku. Założył ją Wincenty Stokowski, (wówczas drukarnia mieściła się przy ul. S. Żeromskiego 46). W 1868 r. właścicielem drukarni został przybyły z Krakowa Jan Kanty Trzebiński, który utworzył Zakłady Drukarsko-Litograficzne. Wydawano tu miedzy innymi afisze, pisma urzędowe, gazety, książki. W 1899 r. na Wystawie Słowiańskiej Kart Pocztowych w Krakowie zakład otrzymał dyplom uznania, a na Wystawie Przemysłowo-Rolniczej w Radomiu, złoty medal. J.K. Trzebiński zmarł w 1899 r. i pochowany został na cmentarzu przy ul. B. Limanowskiego w Radomiu. Drukarnię odziedziczyli dwaj synowie: Julian i Jan, kontynuując tradycje rodzinne. W 100 rocznicę powstania drukarni bracia Trzebińscy dobudowali w podwórzu do starej drukarni oryginalny, eklektyczny budynek zaprojektowany przez Adolfa Szyszko-Bohusza. Nad wejściem w portalu z czerwonego piaskowca umieszczona została tarcza z ozdobnym monogramem JKT oraz awers i rewers medalu z 1899r. (na nim herb Guberni Radomskiej), a po bokach kamienne medaliony: Jana Gutenberga (wynalazca druku) i Alojzego Senefeldera (wynalazca litografii). W 1938 r. drukarnię zakupili pracownicy, tworząc spółkę "Spółdzielcze Zakłady Drukarskie". W czasie wojny mieściła się tu drukarnia niemiecka. Po wojnie w budynku utworzono kawiarnię "Lamus" i restaurację "Zacisze". Od 1963 r. ponownie działała tu drukarnia. Obecnie obiekt nieużywany. Budynek drukarni zagrał w filmie Jana Łomnickiego pt. "Kontrybucja".

Kościół Najświętszego Serca Jezusa w Radomiu

Świątynię zaprojektował architekt Stefan Szyller z Warszawy. Jest to świątynia murowana, wzniesiona z kamienia i cegły, reprezentuje styl neorenesansowy, posiada trzy nawy z transeptem. Nawy boczne są niższe, wyodrębnione przez potężne kolumny i filary. Fasada główna jest rozbudowana architektonicznie: posiada kolumny, portale, arkady na flankach z wieżyczkami. Wieża, posiadająca trzy kondygnacje, jest usytuowana centralnie, w przyziemiu mieści się kruchta, nad którą znajduje się chór muzyczny. Budowę rozpoczęto w 1931 roku przez księży: ks. Jana Węglickiego i Ks. Stanisława Głąbińskiego. Do 1939 roku budowla nie została ukończona. W czasie II wojny światowej, w wyniku ostrzału sowieckiego od strony Skaryszewa, budowana świątynia została częściowo uszkodzona. Po wojnie budowę kościoła prowadzili: ks. Jan Wiącek (do 1949 roku) ks. Adam Łukasiewicz (1949-1953, ks. Stanisław Flont (1953-1954). Ostatecznie budowa została zakończona i zostało skompletowane wyposażenie świątyni w czasie urzędowania księdza Stefana Popisa (1954-1966). Budowla została poświęcona w dniu 10 grudnia 1950 roku przez biskupa Jana Kantego Lorka. W dniu 25 listopada 1966 roku biskup Piotr Gołębiowski konsekrował budowlę.

Dawny budynek Młodzieżowego Domu Kultury w Radomiu

Dawny budynek Młodzieżowego Domu Kultury im. Heleny Stadnickiej w Radomiu. Na początku funkcjonowali pod nazwą „Państwowy Dom Harcerza”. Instytucja istnieje od 1 lutego 1952 r. W 1954 r. placówka otrzymała samodzielny budynek przy ul. Mickiewicza 31 (poniżej na zdjęciach). Dwa lata później zmieniono nazwę na Młodzieżowy Dom Kultury. W 1991 r. zmienili lokalizację. W latach 1991-2012 siedzibą MDK był budynek przy ul. Daszyńskiego 5. W 2002 r., z okazji jubileuszu 50-lecia działalności, władze miasta przekazały na potrzeby placówki drugi budynek przy ul. Słowackiego 17. Przemiany społeczne w latach 90 postawiły przed MDK nowe wymagania i wyzwania. Koniecznością stało się dokonanie przeobrażeń i przeprowadzenie wielu istotnych zmian. Wielokierunkowa działalność MDK adresowana jest do wszystkich grup wiekowych dzieci i młodzieży. Młodzieżowy Dom Kultury uzupełnia i wzbogaca proces edukacji szkolnej oraz wychowania. Działa na rzecz właściwego zagospodarowania czasu wolnego, sprzyja rozwojowi zainteresowań, umiejętności oraz wrażliwości wychowanków. Promuje dzieci szczególnie uzdolnione.

Zakłady metalowe w Radomiu

Fabryka Broni „Łucznik" rozpoczęła produkcję w 1927 roku. Po klęsce wrześniowej Fabryka Broni została podporządkowana austriackiej firmie Steyr i kontynuowała produkcję pistoletów i karabinów. Po 1945 roku władze PRL-u zdecydowały o odbudowie Fabryki Broni w Radomiu. Zakłady otrzymały nową nazwę: Zakłady Metalowe im. gen. „Waltera". W zakładach uruchomiono także produkcję maszyn do szycia „Łucznik" i „Singer" oraz maszyn do pisania „Facit". W 1957 roku rozpoczęto produkcję karabinu szturmowego AK, przez wiele lat ten legendarny model był podstawowym produktem „Łucznika". W latach 1980-1990 zaczęto wprowadzać do produkcji nowe, udoskonalone wzory broni. Początek lat 90-tych, czyli okres po transformacji ustrojowej w Polsce był trudny dla fabryki, która w zmieniła nazwę na Zakłady Mechaniczne „Łucznik". Ograniczenie zamówień ze strony Wojska Polskiego i zakaz eksportu do większości tradycyjnych odbiorców spowodowały, że Zakłady Mechaniczne „Łucznik" znalazły się na skraju bankructwa. 13 listopada 2000 roku ogłoszono upadłość Zakładów Mechanicznych „Łucznik". Kilka miesięcy wcześniej (30 czerwca 2000 roku) Z.M. „Łucznik" i Agencja Rozwoju Przemysłu zawiązały spółkę Fabryka Broni „Łucznik" - Radom, która do dnia dzisiejszego kontynuuje tradycję poprzednich radomskich producentów broni. Przedsiębiorstwo należy do grupy Bumar.