20 lipca 2017

Muzeum Kolei Helskich

W Dwudziestoleciu Międzywojennym podjęto decyzję o budowie fortyfikacji na końcu Półwyspu Helskiego. Ich celem miało być zabezpieczenie polskiej granicy morskiej przed wrogimi działaniami. W związku z tym rozpoczęła się budowa Rejonu Umocnionego Hel. Liczne obiekty wojskowe, które wkrótce powstały w lesie od Juraty po sam koniec półwyspu, połączone zostały siecią kolejek wąskotorowych, które służyć miały nie tylko do transportu żołnierzy, ale przede wszystkim zaopatrzenia i amunicji. Oficjalnie sieć kolejek zaczęła funkcjonować w 1934 roku, jednak ocenia się, że już w latach 1927 - 1928 musiały powstać pierwsze torowiska wraz z budową Portu Wojennego, w nabrzeżach którego również znalazły się szyny.

Helska kolejka wąskotorowa od początku poruszała się po torach o szerokości 600 mm. W szczytowym okresie długość sieci wynosiła 37,5 kilometra i swoim zasięgiem obejmowała teren od Juraty po sam koniec cyplu. Większość torowisk powstała jeszcze przed II wojną światową. Niemcy w trakcie wojny rozbudowali zarówno obiekty militarne, jak i samą kolejkę. Również po wojnie nieznacznie powiększono sieć, jednak z początkiem lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku rozpoczął się jej stopniowy regres. Zamykanych odcinków w wielu wypadkach nie likwidowano fizycznie. Były jedynie zasypywane piaskiem, dzięki czemu obecnie poruszając się po Półwyspie Helskim bez większych problemów można odnaleźć dawne podtorza, a od czasu do czasu z piasku wyłaniają się historyczne podkłady.

Do dnia dzisiejszego z dawnej sieci zachowało się około 19 kilometrów torowisk, które zarządzane są przez dwie instytucje. Za większość sieci, około 16,5 kilometra, odpowiada Marynarka Wojenna. 2,5 kilometra torowisk przekazane zostało w utrzymanie Muzeum Kolei Helskich. I właśnie z tego niewielkiego fragmentu mogą skorzystać turyści, którzy wybiorą się na Hel. Obecnie, zarówno Marynarka Wojenna, jak i Muzeum Kolei Helskich, wykorzystują do prowadzenia pociągów lokomotywy serii WLs-40.

Stacja początkowa kolejki wąskotorowej położona jest na terenie Muzeum Obrony Wybrzeża. Trasa kolejki podzielona jest na dwie części. Pierwszy odcinek, liczący około 500 metrów długości, dowozi pasażerów ze znajdującego się na terenie muzeum stanowiska artyleryjskiego B2 (Bruno). Drugi odcinek jest dłuższy i liczy blisko 1000 metrów długości. Prowadzi ze stanowiska nr 3 (Cezar) do dawnych Magazynów Amunicyjnych baterii Schleswig - Holstein. Obiekty te jeszcze do niedawna były ściśle strzeżone przez wojsko. Obecnie mieści się tu Muzeum Kolei Helskich. Trasy obu kolejek prowadzą po tym samym torze. Z uwagi jednak na zbyt małą skrajnię przejazdu przez bunkier stanowiska nr 3 (Cezar), pasażerowie opuszczają pociąg, przechodzą pieszo  i wsiadają do drugiego składu dojeżdżając do Muzeum Kolei Helskich.

Muzeum Kolei Helskich jest oddziałem Muzeum Obrony Wybrzeża na Helu, które zostało otwarte w maju 2013 roku. W odpowiedni klimat wprowadza odwiedzających miejsce stanowiące siedzibę muzeum – ogromny, żelbetowy schron – magazyn amunicyjny poniemieckiej baterii Schleswig-Holstein.

W muzeum znajduje się wiele cennych, zabytkowych eksponatów, m. in. narzędzia służące do prac torowych, elementy torowisk, sygnalizacji, oznakowania oraz mundury i wyposażenie kas biletowych. Najciekawszą atrakcją jest przejazd wojskową kolejką wąskotorową, której trasa ma długość 2,5 kilometra. Muzeum podzielone jest na część wystawienniczą i komunikacyjną.

Na zewnątrz muzeum znajduje się wystawa plenerowa pokazująca uratowane przed zezłomowaniem elementy taboru kolejowego, zarówno wąskotorowego jak i szerokotorowego. Obiekty kolejowe pochodzą z całego kraju.






















1 komentarz:

makroman pisze...

Fajna przygoda w muzeum i na kolejkach, dla dzieci i dla dorosłych miłośników czy to militariów czy kolei. Choc zauważyłem że sporo pań bardzo się tam nudzi.