4 lutego 2017

Wielka Krokiew

Najsłynniejsza polska skocznia narciarska. Kolebka polskich skoków i sukcesów od momentu jej powstania w 1925 roku. Twórcą jej jest Karol Stryjeński - architekt, plastyk, miłośnik Tatr i góralszczyzny. W 1922 roku wygrał konkurs na plan regulacji czyli plan przestrzenny zagospodarowania, Zakopanego. Plan przewidywał podział Zakopanego na strefy. Południowa część miasta, u podnóża Krokwi, miała być dzielnicę sportową, ze skocznią narciarską w roli głównej. Dla realizacji tego pod koniec 1922 r. Stryjeński zainicjował powstanie spółki „Park Sportowy”, z księdzem-taternikiem Janem Humpolą na czele. „Park Sportowy” uzyskał pozytywną opinię Państwowej Rady Ochrony Przyrody. 

Budowa skoczni szła powoli ze względu na brak pieniędzy. Udało się pozyskać pomoc wojska, a w styczniu 1925 r. Rada Gminna Zakopanego wsparła „Park Sportowy” subwencją na rzecz skoczni. 22 marca 1925 r. skocznię uroczyście otwarto. Pierwsze zawody wygrał tu Stanisław Gąsienica-Sieczka, osiągając 30 i 36 m. Od tego czasu skocznia była kilkukrotnie gruntownie modernizowana. Obecnie stopniowo zmienia się infrastrukturę. Na niej odbywają się zawody o Puchar Świata w zimie oraz Grand Prix w lecie.





Średnia Krokiew

Nieopodal Wielkiej Krokwi znajdują się cztery skocznie o zróżnicowanych wielkościach jako najbardziej popularne w Polsce obiekty treningowe dla zawodników wszystkich kategorii wiekowych.

Największa z nich – zwana Średnią Krokwią – to miejsce rozgrywanych zawodów w ramach: Pucharu Kontynentalnego, FIS, Lotos CUP czy Mistrzostw Polski. Średnia Krokiew to także miejsce treningów dla innych ekip zagranicznych.



Krupówki

Ulica w Zakopanym, powstała dopiero w 1870 r. Wcześniej była to droga łącząca hutę w Kuźnicach z wsią Zakopane, która rozłożyła się wzdłuż drogi do Doliny Kościeliskiej. Krupówki powstały na terenie należącym do Krupowskich na tzw. Równi Krupowej. Wzdłuż tej ulicy budowano w XIX w. drewniane domy, w których przebywali kuracjusze uzdrowiska Zakopane. Niestety, drewniana zabudowa spłonęła w 1899 r. i od tego czasu powstają budynki w różnym, nie zawsze pasującym stylu. Niemniej jednak jest tu kilka zabytkowych domów. Na Krupówkach znajduje się pomnik wielkiego dobrodzieja Tatr i Zakopanego, Władysława Zamoyskiego, który w 1924 r. przekazał swoje dobra państwu polskiemu.






3 lutego 2017

Zamek w Bielsku-Białej

Wznoszący się w centrum Bielska-Białej zamek jest najstarszą i największą zabytkową budowlą stojącą na terenie historycznego miasta Bielska. Według legendy w jego miejscu miał znajdować się niegdyś gródek rozbójników napadających na podróżujących tamtędy kupców. Książę opolski Kazimierz (1229/30) miał zdobyć ową fortalicję i wytępić zbójców, zaś w miejscu tym wystawić zameczek myśliwski, który z czasem rozbudowany został do postaci okazałego zamku, przy którym rozwinęło się miasto Bielsko. 

Najstarsze części pochodzą z XIV wieku, a przez następne stulecia był stopniowo rozbudowywany i przekształcany. Jest typem zamku miejskiego, od początku włączonego w system fortyfikacji Bielska i zarazem tworzącego najsilniejszy element jego obwarowań. Przez stulecia pełnił rolę śląskiej warowni granicznej, najpierw strzegąc granicy księstw dzielnicowych cieszyńskiego i oświęcimskiego, od połowy XV wieku granicy państwowej czesko-polskiej, a od 1526 roku austriacko-polskiej. Od końca XVI wieku rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką. Współczesny wygląd budowli pochodzi z czasów ostatniej wielkiej przebudowy z 2. połowy XIX wieku, która zatarła całkowicie jej dawne cechy stylowe. W latach 1899-1973 w miejscu widocznego obecnie od strony wschodniej ceglanego muru oporowego stał ciąg tzw. bazarów, tworzących efektowną podbudowę architektoniczną dla bryły zamku. Niestety, bazary wyburzono w związku z poszerzaniem ulicy Zamkowej. 

Zamek wzniesiony przez władających Księstwem Cieszyńskim Piastów przez ponad dwa stulecia służył jako jedna z ich siedzib. Od 1572 roku był centrum administracyjno-gospodarczym samodzielnego bielskiego państwa stanowego, którym władali przedstawiciele szlacheckich rodzin Promnitz, Schaffgotsch, Sunnegh, Solms i Haugwitz. W 1752 roku państwo stanowe podniesione zostało do rzędu księstw i przeszło w ręce familii Sułkowskich. Księstwo Bielskie istniało do 1849 roku, kiedy to podczas wprowadzania w Austrii nowoczesnego podziału administracyjnego, likwidującego stare struktury feudalne, jego tereny weszły w skład bielskiego starostwa powiatowego. Sam zamek oraz liczne dobra w okolicy miasta pozostawały w posiadaniu Sułkowskich do 1945 roku. Po II wojnie światowej zamek przejęty został przez Państwo i służył jako siedziba licznych instytucji kulturalnych, w tym Muzeum.





Stara Fabryka w Bielsku-Białej

Siostrzane miasta, śląskie Bielsko i małopolska Biała, połączone ze sobą w 1951 roku, przez stulecia należały do najważniejszych ośrodków włókienniczych w naszej części Europy. Sprowadzenie przędzarek mechanicznych, zastosowanie maszyny parowej oraz uruchomienie pierwszych pełnowydziałowych fabryk sukna wyznaczyły kolejne etapy procesu industrializacji. W okresie międzywojennym dwumiasto zwano śląskim Manchesterem, a markową „bielską wełnę” znał cały świat. 

Muzeum otwarto w dawnej fabryce sukna Büttnerów. Wystawa stała "Od włókiennictwa do małego fiata" przedstawia dzieje bielsko-bialskiego przemysłu i wprowadza w świat, w jakim funkcjonowały zgromadzone w Muzeum maszyny i urządzenia. Ukazując industrialne oblicze dwumiasta, przypomina o jego znaczącej roli gospodarczej w czasach monarchii austriackiej (do 1918 roku), II Rzeczpospolitej (1918-1939), III Rzeszy (1939-1945), a wreszcie Polski Ludowej (1945-1989). Bogato ilustrowane plansze informacyjne i wypełnione eksponatami witryny ustawione w przestrzeni dawnej hali fabrycznej, zapraszają do odbycia niezwykłej wędrówki w przeszłość. 

Najmłodszą z branż „miasta stu przemysłów”, motoryzację, reprezentuje starannie odrestaurowany Maluch – fiat 126 p, wyprodukowany w 1977 roku w bielskiej Fabryce Samochodów Małolitrażowych. Ekspozycję historyczną uzupełnia salka kinowa, w której wyświetlane są filmy o tematyce industrialnej, m.in. Od wełny do sukna – produkcja tkanin w Bielstylu.

Wnętrza Starej Fabryki kryją unikatową kolekcję maszyn i urządzeń, pracujących niegdyś w zakładach włókienniczych Bielska-Białej. Większość służyła do produkcji wełnianych tkanin zgrzebnych, w tym słynnych bielskich sukien. 

Część sali zajmuje zespół maszyn do produkcji kapeluszy, są wśród nich m.in.: zgrzeblarka stożkowa, filcerka mimośrodowa, dwa folusze, wytłaczarka główek, rozciągarka rond i kapeliniarka z różnych wytwórni europejskich z XX wieku. 

































Na wystawie czasowej znajduje się ekspozycja dokumentująca spektakularne odkrycia krakowskich archeologów na antycznej agorze w Pafos na Cyprze.